خلقت انسان دارای حقیقتی است که او برای رسیدن به آن آفریده شده است و در او صفات و خصوصیاتی نهفته است که مجموعه‌ی این صفات، شخصیت فرد را تشکیل می‌دهد.

شخصیت هر کس دارای ویژگی‌هایی است که او را از دیگران متمایز می‌کند.

شخصیت مجموعه‌ی باورها و اعتقادات، احساسات و رفتار هر فرد است که نحوه‌ی ارتباط او را با خود، دیگران، عالم هستی و همچنین نحوه‌ی برخورد او را با مسائل و مشکلات تعیین می‌کند.

شخصیت دارای دو وجه می‌باشد: 

ظاهری (بیرونی) و باطنی (درونی). 

شخصیت ظاهری هر فرد پوششی برای شخصیت باطنی او در مقابل ضربه‌های روحی و روانی است. انسانی به تکامل می‌رسد که تمام جنبه‌های وجود خود را کشف نماید. 

اغلب مردم بر این باورند که ما دقیقاً خودمان را می‌شناسیم و می‌دانیم که چه می‌خواهیم و چه می‌کنیم. 

اگر واقعاً این‌طور است پس ریشه‌ی این همه بگومگوهای بی‌مورد چیست؟ ریشه‌ی این همه اضطراب، دلشوره، نگرانی، خستگی‌های مزمن جسمی و روانی چیست؟ 

امروزه شناخت، درک و آگاهی از خود نیازمند دانش و روش است، چون انسان هزاره‌ی سوم بیش از هر دوره‌ای در ارتباطات و تکنولوژی گره خورده است، شناخت او از خود مستلزم بررسی و ارزیابی صحیح از خود می‌باشد. 

از آن جهت که خود آگاهی به عنوان مادر مهارت‌های زندگی به شمار می‌آید، در این مقاله به آن می‌پردازیم.

تمرین‌های کسب خود آگاهی:

1- فرصتی فراهم کنیم و سری به خودمان بزنیم و از خود سوال کنیم که «من کیستم؟»

2- با اتکاء به خداوند بزرگ و پی بردن به قدرت لایزال الهی که منبع عظیم انرژی درونی است، خود را تقویت نماییم.

3- به این باور برسیم که در جهان هستی وجودی منحصر به فرد هستیم و توانایی‌هایی داریم که دیگران فاقد آنند.

4- بدانیم انسانیت‌ ما در اعماق وجود ما نهفته است، آن‌ها را کشف کرده و در رفتارهایمان به کار گیریم.

5- سعی کنیم  از خود تصویری مثبت، تصویر انسانی موفّق و توانا داشته باشیم.

6- گاهی اوقات در تنهایی، با خود خلوت کرده و به رفتار و عملکردهای خود بیشتر بیاندیشیم.

7- مهمترین عامل موفقیت و شادکامی در زندگی، اعتقادی است که به خویشتن خویش داریم، سعی کنیم آن را کشف کنیم.

8- انسان‌ها همان‌گونه که می‌اندیشند، زندگی می‌کنند، پس مثبت بیاندیشیم.

9- عواملی که موجب نگرانی و اضطراب در ما می‌شود را شناسایی کنیم و با اولویت‌بندی در رفع آن‌ها اقدام نماییم.

10- شناخت علایق و تمایلات می‌تواند شوق به زندگی را در ما تزریق کند. برای شناخت آن‌ها در وجود خود تلاش نماییم.

11- نقایص و معایب رفتاری، احساسی و عاطفی خود را شناسایی کنیم و در جهت رفع آن‌ها اقدام نماییم.

12- مراقب باشیم! اگر نقاط قوّت ما با غرور همراه باشد، جزئی از ضعف ما به شمار می‌رود.

13- موانعی را که در کمین است تا نگذارد به شخصیت اصلی خود دسترسی پیدا کنیم را بنویسیم و راه‌های مقابله با آن را از منابع مختلف کشف کنیم.

14- از تعلّقات و هر چیزی که ما را غمگین می‌کند رها شویم.

15- هر روز در بهترین اوقات خود و در لحظاتی خاص در خلوت، با خدا گفت‌ و گو کنیم و از او بخواهیم تا قدرت درونی ما را افزایش دهد و بدانیم که خواسته‌های ما از خداوند مانند یک لیوان آب از یک اقیانوس است.

16- عشق ورزیدن را در خود توسعه دهیم و از دشمنی و تنفّر که زیبایی‌ها را زشت و کدر می‌کند و انرژی درونی انسان را کاهش می‌دهد، بپرهیزیم. تمرین کنیم هر روز یکی از کینه‌هایی را که در دل داریم فراموش کنیم.

17- گاهی با پناه بردن به سکوت می‌توانیم نداهای درونی خویشتن را بهتر بشنویم و به آگاهی عمیق‌تر نسبت به خود دست یابیم.

18- بعضی از باورهای غلط که از قبل در ذهن ما خانه کرده، موجب می‌شود که شناخت حقیقی از خود نداشته باشیم. چه خوب است که گاهی با خانه تکانی ذهنی بتوانیم صندوقچه‌ی ذهن خود را از باورهای غلط قدیمی خالی کنیم و فضا را برای ایجاد آرامش و خودشناسی در وجودمان باز کنیم.

19- پناه بردن به دامن طبیعت می‌تواند به کسب خودآگاهی عمیق‌تر ما کمک کند. پس گاهی به کوه و بیابان سر بزنیم، در جنگل یا ساحل دریا قدم بزنیم، در هوای آزاد کوهستان به آسمان و ستارگان بنگریم تا به عظمت آن‌ها در وجود خویش بیشتر پی‌ ببریم.

20- فرض کنیم فقط یک سال دیگر فرصت زندگی داریم. چه کارهایی را انجام خواهیم داد؟ چرا از هم اکنون انجام ندهیم؟

21- خیلی روشن به این سوال پاسخ دهیم (به‌طوری که یک موجود غیرزمینی بتواند پاسخ ما را درک کند).

برای چه در این دنیا هستیم و هدف و مقصود ما از زندگی چیست؟

22- تصمیم‌های مهم زندگی خود را بنویسیم و پاسخ دهیم که مرکز تصمیم‌گیری ما جسممان است یا قلبمان یا ذهنمان؟

اگر مرکز تصمیم‌گیری جسم باشد، فردی مقتدر و مسالمت‌جو هستیم.

اگر مرکز تصمیم‌گیری قلب باشد، فردی دوست داشتنی، اهل عمل و مبتکر هستیم.اگر مرکز تصمیم‌گیری ذهن باشد، فردی دانا، صادق، وفادار، با نشاط و مسرور هستیم.

23- با مصاحبه با افراد نزدیک فهرستی از نقاط مثبت خود را بدست آوریم.

    منبع:بسته های آموزشی خانواده اشاره