همانطور که بارها ذکر شده، رژیم مناسب برای حفظ سلامت پوست تقریباً همان رژیمی است که برای حفظ سلامت کل بدن نیاز است. دلیل این است که رژیم مناسب برای سلامت کل بدن، فرایند پیری سلولی را کند میسازد و پوست نیز به عنوان جزئی از بدن با این رژیم سلامتی بیشتری بدست میآورد. البته رعایت یک سری نکات خاص در مورد پوست از اهمیت خاصی برخوردار است که در این مطلب بیان خواهد شد.
تعادل و تنوع
امروزه رعایت یک رژیم متعادل در همهجا توصیه میشود. ولی واقعاً یک رژیم متعادل چگونه است؟ منظور متخصصان تغذیه از رعایت یک رژیم متعادل، دریافت کافی کلیه مواد مغذی مورد نیاز است تا فرد دچار سوء تغذیه پروتئین و کمبود ویتامین و املاح نشود. اجرای چنین برنامهای نقش مهمی در زندگی بسیاری از افراد، خصوصاً کسانی که علاقه زیادی به مصرف غذای بیرون از منزل را دارند، ایفا میکند. البته به خاطر داشته باشید برای اینکه بتوانیم با مواد غذایی طبیعی از فرایند پیری جلوگیری کنیم، لازم است یک سری مواد غذایی را بیش از مقدار مورد نیاز مصرف کنیم.
استفاده از هرم غذایی و برنامه راهنمای روزانه غذا (Daily Food Guide) یک شیوه آسان و قابل درک برای اطمینان از مصرف یک رژیم متعادل است:
6-11 واحد از نان و غلات
3-5 واحد از سبزیجات
4–2 واحد از میوهها
3–2 واحد از گوشت یا جانشینهایش (ماهی، مرغ، تخم مرغ، حبوبات و دانهها)
2 واحد از شیر و محصولات لبنی
برای اینکه مطمئن باشیم کلیه مواد مغذی در حد نیاز تامین شدهاند بهتر است در هر گروه غذایی از مواد متنوعی استفاده کنیم
میوهها و سبزیجات
حتماً از قدیمیترها شنیدهاید که مصرف مواد غذایی تازه، کلید جوانی است. اکنون این مساله از نظر علمی نیز به اثبات رسیده است. میوه و سبزی تازه از پیری زودرس پوست جلوگیری میکنند زیرا محتوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان هستند. بسیاری از رنگدانههای شیمیایی1 که در میوهها و سبزیها موجودند خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی دارند. این آنتی اکسیدانها موجب جلوگیری از تخریب سلولی میشوند. بدین صورت که رادیکالهای آزاد موجود در بدن خصوصاً در منطقه پوست را که در تماس با محیط اطراف است، فلج کرده و جلوی عملکرد تخریبی آنها را میگیرند. برای اطمینان از وجود آنتی اکسیدان کافی در میوه و سبزی، آنها بصورت خام و تازه (یا نیمپز) مصرف کنید، چون حرارت و نگهداری در یخچال و فریزر محتوای آنتی اکسیدانی آنها را کاهش میدهد.
مایعات
پوستی که رطوبت کافی داشته باشد کمتر چروک میشود، پس با مصرف مقدار زیادی آب در طی روز، آب مورد نیاز برای تعریق پوست را فراهم کنید تا خشک نشود. متخصصان توصیه میکنند که 6 تا 8 لیوان آب در روز بنوشید. قهوه و نوشابه منابع خوبی برای تامین مایعات نیستند زیرا حاوی کافئین هستند که یک ماده دیورتیک (ادرار آور) است و موجب دفع آب بصورت ادرار میشود. نکته دیگر اینکه 2 تا 3 ساعت قبل از خواب، آب زیادی ننوشید زیرا ممکن است موجب افزایش ورم صبحگاهی و کشیدگی بیش از اندازه پوست شد.
کالری مصرفی
غیر از سوختن پوست زیر آفتاب ظهر، اضافه و کم کردن وزن به سرعت پوست را چروک میکند، زیرا با افزایش چربی بدن پوست کش آمده و با لاغر شدن، چربی بدن تحلیل می رود و پوست جمع شده، چروک میخورد. البته میزان جمع شدن پوست به سن فرد (هر چه سن بالاتر باشد احتمال چروک شدن بیشتر است)، ژنتیک و دیگر عوامل موثر مثل نوع رژیم بستگی دارد. پس مراقب کالری مصرفیتان باشید تا دچار اضافه وزن نشوید و اگر قصد کاهش وزن دارید، حتماً زیر نظر متخصص تغذیه رژیم بگیرید زیرا اضافه و کم کردن مرتب وزن، نه تنها برای پوست بلکه برای کل بدن مضر است.
پخت غذا
شیوه کلی پخت غذا استفاده از حرارت است و همانطوری که می دانید و کلیه شیمیدانها گفتهاند افزایش حرارت موجب تغییر محتوایی در مواد غذایی میشود. این به چه معنی است؟
بدین معنا است که در هر دفعه گرم کردن غذا، فرایندهای تخریبی اکسیداسیون به سرعت بالا میرود؛ به عبارت دیگر حرارت، مواد مغذی و آنتی اکسیدانهای موجود در غذا را کاهش و رادیکالهای آزاد را افزایش میدهد. در نتیجه آنتی اکسیدان کمتر و رادیکال آزاد بیشتری دریافت میکنیم که عامل اصلی پیری پوست است. ولی نخوردن غذای پخته هم اشتباه است و نباید مصرف غذاهای پخته شده را قطع کنید تا از اثرات مخرب آن مصون باشید.
باید مدت زمان پخت مواد غذایی را کاهش دهید و از سرخ کردن زیاد غذاها و پختن آنها با مقادیر فراوان روغن و چربی بپرهیزید. بهترین روش پخت، پختن غذا با مواد غذایی کاملاً تازه در مدت کم و مصرف سریع آن است.
دکتر مریم ملکی [ متخصص پوست و مو ]