تفریح و سرگرمى همچون سرویس کردن و روغن کارى نمودن چرخهاى ماشین است. گرچه این ماشین براى یک ساعت متوقّف شود، ولى بعداً قدرت، توان و نیروى جدیدى پیدا مى‌کند که چند برابر آن را جبران خواهد کرد، به علاوه بر عمر ماشین مى‌افزاید.

قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله:
«یا اَباذر، علی العاقل َنْ یَکُون لَهُ اَرْبَعُ ساعات ساعَةٌ یُناجى فیها رَبَّهُ عَزَّوَجلَّ; وَ ساعَةٌ یُحاسِبُ فیها نَفْسَهُ; وَ ساعَةٌ یَتَفَکَّرُ فیما صَنَعَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ اِلَیْهِ وَ ساعَةٌ یَخْلُو فیها بِحَظِّ نَفْسِه مِنَ الْحَلالِ; فَاِنَّ هذِهِ السّاعَةَ عَوْنٌ لِتْلِکَ السّاعاتِ؛ بر عاقل است که اوقات شبانه روزى خود رابه چهار قسمت تقسیم کند، در ساعتى به مناجات با خدایش بپردازد و در ساعتى اعمالش را محاسبه نماید، در ساعتى در آفریده هاى خداوند اندیشه نماید. در ساعتى نفسش را از حلال بهره‌مند گرداند که این ساعت یار و کمک آن سه ساعت دیگر است.» (بحارالانوار، ج 74، ص 71)

اوقات شبانه روز را به چهار قسمت تقسیم کن:
1 ـ ساعتى براى مناجات با خداوند.
2 ـ ساعتى براى محاسبه نفس؛ بیندیشد که هرروز در چه مرحله‌اى از ایمان و اخلاق،... بوده است و امسال چگونه است؟ آیا در این بازار تجارت (دنیا) سودى برده یا زیان کرده و یا در حالت رکود بوده است؟ آیا کارى که باعث جلب رضایت الهى باشد از او سرزده است؟ آیا زندگى تکرارى را ادامه داده یا این که برنامه و راه تازه‌اى به سوى خدا گشوده است؟ و هزاران اگر دیگر. خلاصه همان گونه که تاجر همه روزه، تجارتش را محاسبه مى‌کند، کسانى که دقیق هستند براى محاسبه نفس خودشان نیز، وقت گذاشته و اعمال شبانه روز را محاسبه مى‌نمایند.
3 ـ ساعتى را هم براى تفکّر و اندیشه کردن بگذارد.

درباره چه چیزى تفکّر نمایم؟
تفکّر درباره چیزى که حسّ شکرگزارى رادر انسان تقویت و تحریک مى‌کند؛ یعنى در نعمت‌هاى خدادادى بیندیشد. از بزرگترین نعمت‌ها ایمان، اسلام، ولایت اهل بیت علیهم‌السلام، سلامت، توفیق براى اطاعت، علم ... است. همه اینها از نعمتهاى بزرگ الهى است. انسان تا زمانى که اینها را دارد، قدرش را نمى‌داند، امّا همین که یکى از آنها را از دست داد، آنگاه قدرش را مى‌فهمد. آن هم تفکّرى که هر لحظه اش معادل یک سال عبادت است و ممکن است سرنوشت انسان را عوض کند. بهترین نمونه اش داستان حُرّ است که با چند دقیقه فکر، به کُلّى سرنوشت او عوض شد.

ساعتى را باید درباره نعمتهاى عقلانى، جسمانى، مادّى، معنوى، آبرو، حیثیّت، امنیّت و... تفکّر کرد که همین باعث مى‌شود حرکتى در وجود براى شکرگزارى خداوند پیدا شود.
4- ساعتى که نفسش از حلال بهره ببرد. احتمال دارد که اشاره به تفریحات سالم باشد. «انسان مانند ماشین آهنى نیست که هر چه بخواهند از او کار بکشند، بلکه روح و روانى دارد که همچون جسمش خسته مى‌شود، همان گونه که جسم نیاز به استراحت و خواب دارد، روح و روانش نیز نیاز به سرگرمى و تفریح سالم دارد.

تفریح و سرگرمى همچون سرویس کردن و روغن کارى نمودن چرخهاى ماشین است. گرچه این ماشین براى یک ساعت متوقّف شود، ولى بعداً قدرت، توان و نیروى جدیدى پیدا مى‌کند که چند برابر آن را جبران خواهد کرد، به علاوه بر عمر ماشین مى‌افزاید. امّا مهّم این است که سرگرمى و تفریح سالم باشد و گرنه مشکلى راکه حل نمى‌کند ،بلکه بر مشکلها نیز مى‌افزاید.

پیامبر فرمودند: تفریح حلال یاریگر سه بخش دیگر است. پس تفریح سالم را فراموش نکن.

--------------------------------------------------------------------------------
مباحث اخلاقی آیةالله مکارم شیرازی، بااندکی تصرف-تبیانت