پرسش:
یکی از مشکلات اساسی جامعه ما بحث تربیت دینی فرزندان توسط والدین است. به راستی چه روشها و ساز و کارهایی می تواند الگوی یک نظام تعلیم و تربیت اسلامی برای مربیان و هادیان جامعه ما باشد؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سؤال ضمن تأکید بر اجتناب از اعمال روش ها و سلیقه های شخصی در بحث تعلیم و تربیت و الهام گرفتن از آموزه های اسلام و سیره تربیتی اهل بیت(ع) به دو روش الگویی و گفتاری براساس آیات و روایات اشاره کردیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می گیریم.
3- روش محبت
محبت به معنای دوست داشتن و اثر آن احسان، نرمش و پرهیز از خشونت و سخت گیری است و بر دو نوع است:
الف) محبت عاقلانه و منطقی
در این نوع محبت والدین به مصلحت و خیر و سعادت واقعی فرزندان خود می اندیشند و مطابق عقل و مصلحت با آنان رفتار می کنند.
ب) محبت غیرعاقلانه و غیرمنطقی
در این نوع محبت پدر و مادر موافق و مطابق میل و خواسته فرزندان رفتار می کنند و در واقع تسلیم امیال و خواسته های فرزندان خود هستند.
شیوه های محبت
¤ دست نوازش بر سر کودک کشیدن
¤ در آغوش گرفتن
¤ بوسیدن
¤ بازی با کودکان
¤ رفتار عادلانه
4- احترام به شخصیت فرزندان
احترام کردن و شخصیت دادن از بزرگترین عوامل جلب محبت و اطاعت است. فرزندانی که احترام و قدر و ارج می بینند و با آنان رفتاری مودبانه می شود، از اوامر پدر و مادر کمتر سرپیچی می کنند.
راههای پرورش شخصیت
¤ خطاب نیکو
¤ سلام کردن
¤ مشورت
¤ همبازی شدن
¤ به حساب آوردن کودکان
¤ پاسخ مناسب به ابراز وجود کودکان
5- روش رفق و مدارا
والدین باید در تربیت دینی فرزندان خود، مدارا و نرمی در رفتار را شیوه خود سازند و دستورات دینی و انجام واجبات را بر آنها تحمیل نکنند، بلکه بکوشند در محیط خانواده شرایطی فراهم آورند که فرزندان با میل و رغبت به دین و آموزه های دینی بگرایند و آنها را انجام دهند.
6- تشویق و تنبیه
تشویق و تنبیه به صورتهای گوناگونی صورت می پذیرد که به عنوان نمونه تشویق در قالب تشکر و اظهار رضایت، نوازش با نگاه و لبخند و عمل محبت آمیز، تمجید نزد دیگران و عمل فرزند را تأیید و ستایش کردن، پاداش، هدیه یا جایزه دادن و...
همچنین تنبیه می تواند در قالب نگاه ناراضی و گاه خشم آلود، بی اعتنایی و شاید قهر، توبیخ و سرزنش پنهانی، امتیاز منفی دادن، محروم کردن از گردش، بازی، مهمانی یا تماشای تلویزیون بی توجهی به خواسته های او، تندی و شدت عمل نشان دادن و سرانجام تنبیه بدنی، و...