عسل یکی از هدیه های ارزنده و پر ارزش طبیعت می باشد که در قرآن از آن به عنوان فیه شفا للناس ( شفای مردم در آن است ) یاد می کند.همچنین یک محصول غذایی مفید و یک اکسیر پر ارزش است که قرن ها پیش به عنوان عالی ترین و مقوی ترین غذا ها شناخته شده و به واسطه ویژگی های شفا بخش خود به عنوان دارو در درمان اکثر بیماری ها در بین تمام ملل کاربرد داشته است. این ماده شفا بخش مهمترین منبع مواد قندی شناخته شده، که ?? نوع قند دارد و بسیاری از مواد مورد نیاز بدن را تامین میکند.
زنبور عسل از راسته نازک بالان (hymenpteran ) است . زنبور عسل قسمت های دهانی جونده و مکنده ، هر دو را داراست . دگردیسی آن کامل است و بطور دسته جمعی زندگی می کند و شامل سه دسته هستند.
1- ملکه (Queen ) که تخم می گذارد.
2- نرها (prones ) کارشان فقط بارورکردن ملکه های جدید است .
3- کارگرها (worker) که ماده عقیم هستند و اغلب متعددی دارند .
کندوی زنبور عسل یا به صورت جعبه های مکعبی به ابعاد 50 cm که کندوی modern می گویند و یا به صورت سبد که کندوی بومی می گویند .
زنبور عسل در قرآن
کلمه نحل در به معنی زنبور عسل در آیات 68 و 69 سوره نحل در جز 14 قرآن کریم آمده است . در تفسیر آیه 68 چنین آمده است ، پروردگارت به زنبور عسل وحی فرستاد ! در اینجا لحن قرآن به طرز شگفت انگیزی تغییر می یابد ، در عین ادامه دادن بحث ها در زمینه نعمت های مختلف الهی و بیان اسرار آفرینش در این سوره ، سخن از زنبور عسل و سپس خود عسل به میان می آورد . اما شکل یک ماموریت الهی و الهام مرموز که نام وحی بر آن گذارده شده است . نخست می گوید : "و پروردگارت به زنبور عسل وحی کرد که خانه هایی از کوهها و درختان و داربست هایی که مردم می سازند انتخاب کن".
* نخستین ماموریت زنبوران در این آیه ماموریت خانه سازی ذکر شده است . و این شاید به خاطرآن است که مساله مناسب نخستین شرط زندگی است و به دنبال آن فعالیت های دیگر ، امکانپذیر است .
در آیه 69 سوره "نحل " ، دومین ماموریت زنبور عسل شروع می شود ، چنانکه قرآن می فرماید :" ما به او الهام کردیم که سپس از تمام ثمرات تناول کن و راههایی که پروردگارت برای تو تعیین کرده ، به راحتی بپیما " . سرانجام ، آخرین مرحله ماموریت آنها بصورت یک نتیجه ، این چنین بیان می کند ، از درون زنبوران عسل ، نوشیدنی مخصوص خارج می شود که رنگ های مختلفی دارد . نهفته است ،جالب این که دانشمندان از طریق تجربه به این حقیقت رسیده اند که زنبوران به هنگام ساختن عسل آن چنان ماهرانه ، عمل می کنند که خواص درمانی و دارویی گیاهان کاملا محفوظ مانده و به عسل منتقل می شود .
و در ماجرای برنامه زندگی زنبوران عسل و ارمغانی که آنها برای جهان انسانیت می آورند ، که هم غذاست و هم شفا و هم درس زندگی ، نشانه روشنی از عظمت و قدرت پروردگار است ، برای جمعیتی که می اندیشند.
خواص درمانی عسل
عسل نه تنها یک غذای کامل ، بلکه اکسیری پر ارزش است که سالهای سال به عنوان دارو برای درمان بیماری ها استفاده شده است و حاوی حداقل 80 ماده مفید برای انسان است که از این لحاظ هیچ ماده غذایی در جهان یارای رقابت با آن را ندارد .
در باب خواص درمانی عسل نکات بسیاری وجود دارد،از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.عسل در جلوگیری از پوسیدگی دندان:
پوسیدگی دندان امریست شایع به خصوص در افرادی که از شیرینی های مصنوعی استفاده می کنند اما در تحقیقات دو تن از محققان به نام های وسبورن ونوزیسکین وست این نتیجه حاصل شد که افرادی که از عسل استفاده می کنند(روزانه 70 گرم)به پوسیدگی دندن مبتلا نشده اند.علاوه بر اینکه عسل قندی طبیعی ست،خاصیت ضد میکروبی آن نیز در پیشگیری از پوسیدگی مؤثر است وهمچنین در رشد استخوانها و درمان نرمی استخوان و تقویت لثه بسیار سودمند می باشد.اگر عسل با ذغال طبی مخلوط شود باعث سفیدی و براقی دندان ها می شود.
2.عسل در طب کودکان:
مصرف عسل در کودکان میتواند باعث افزایش وزن آنها شده و حال عمومی کودک را بهبود بخشد،نیز نیاز کودک به ویتامین B6 را پاسخ می گوید.البته به علت احتمال ایجاد واکنش های حساسیتی استفاده از عسل برای کودکان تا زیر 2 سال ممنوع است.
3.عسل و بیماری های پوستی:
کاربرد عسل د رالتیام زخم ها به مصر قدیم برمی گردد . در گذشته درمان زخم های کهنه و چرکی با عسل متداول بوده است،هم اکنون نیز این ماده برای درمان زخم های پوستی مزمن کاربرد دارد، رشد میکروب ها را متوقف کرده و پوست و اعصاب را تغذیه می نماید.عسل برای درمان زخم سپتیک از ساولون بهتر عمل کرده و در درمان عفونت های پوستی بهبود سریع تری نسبت به پماد آمپی سیلین نشان داده است،عسل ضد کاندیدا و تریکوفیتون منتاگروفیتیس است و در درمان عفونت های پوستی ناشی از این دو بسیار مؤثر است.
نیز این ماده به علت ساز و کار رطوبت گیری خود، موجب کاهش ادم زخم شده، در تسریع فرایند التیام مفید است. وجود ماده ی اینهیبین که خاصیت ضد باکتریایی دارد،احتمالا از طریق از بین بردن باکتری های زخم های بستر موجب تسریع التیام آنها می شود.
4.عسل و بیماری های گوارشی:
عسل به علت داشتن بعضی آنزیم ها به هضم غذ کمک میکند، مثل: لیپازٍ، آمیلاز، ساکاراز و... عسل از شدت هیپر اسیدیته ی معده می کاهد و می تواند در افراد مبتلا به ترش کردن یا رفلاکس مؤثر باشد،برای زخم معده و التهاب آن نیز مفید است.
از سایر مصارف درمانی عسل می توان به اثرات کمک درمانی در بیماری سل، التهاب ریه، آسم و ذات الریه اشاره کرد، همچنین میتوان از اثرات کمکی آن در انواع زخم و التهاب های قرینه و سوزشهای چشم نام برد. عسل در درمان بیماری های زنان و زایمان، بیماریهای قلبی، بیماریهای کلیوی و بیماریهای اعصاب نقش به سزایی داشته است، نیز در درمان بیماریهای خونی مفید بوده، گلبولهای قرمز و هموگلوبین را افزایش میدهد و خاصیت ضد خون ریزی دارد، از این رو میتواند نقص ویتامین ک بدن را جبران کند.
عسل تاثیر بسیار مهمی روی عضلات قلب و تحریک و تقویت آن دارد و فشار خون را تنظیم و از سکته قلبی جلوگیری می کند . ابوعلی سینا درباره خواص عسل در کتاب معروف " قانون در طب " می نویسد : " عسل دستگاههای درونی بدن را تقویت ، نیرو را زیاد و اشتها را باز می کند . عسل جوانی را جاودان و حافظه را نیرو می بخشد
. عسل در محو زخم های چرکین و ریشه دار موثر است و به درمان آنها کمک می کند ، تاریکی دید را می زداید و بهترین درمان عفونت های لثه است . همچنین دردهای شکم ، سرفه ، مارگزیدگی ، اختلالات تنفسی و دردهای مفصلی را تسکین می دهد ." صحبت از اثرات درمانی عسل مجال بیشتری لازم دارد ما در اینجا به بعضی اثرات آن اشاره کردیم.
عسل درمانی :
خواص اثبات شده دارویی عسل در علم پزشکی به شرح زیر است :
1- خواص ضد باکتریایی و آنتی بیوتیکی و همچنین خاصیت ضدالتهابی عسل .
2- گلوکز و فروکتوز عسل سریعا جذب شده و به انرژی تبدیل می شوند .
3- اعمال کبد را فعال کرده و در دفع سموم (دتوکسکشین ) از کبد موثر است.
4- حرکات و ترشحات روده را بهبود می بخشد .
عسل دارای یک اثر ملین بوده و ترشحات روده ها را تحریک می کند . فشار اسمزی بالا ، وجود ترکیبات معطر و استیل کولین باعث بروز این اثرات می شود .
سایر خواص مفید عسل طبیعی :
عسل و حافظه : از نظر علمی صمغ موجود در عسل نمی گذارد جدار عروق را نرم نگه می دارد و در نتیجه موادغذایی بهتر به مغز و اعصاب می رسد و مطالب بهتر در حافظه می ماند و کمتر به دست فراموشی سپرده می شود . از طرفی ویتامین D موجود در عسل اعمال بین کلسیم و فسفر را تنظیم می کند ، و در نتیجه اعصاب کار خود را خوب انجام می دهند .
عسل و انرژِی : عسل به علت داشتن گلوکز و فروکتوز باعث تولید انرژی سریع (سوختن گلوکز ) و طولانی (سوختن فروکتوز) می گردد . این قندها بدون هضم اولیه جذب می شوند و از طریق عروق خونی که دیواره روده ها را پوشانده وارد جریان خون شده سپس از طریق ورید وارد کبد می کردند و در آنجا به گیلوکوژن تبدیل می شوند.
این ماده توسط بدن برای تولید انرژی بکار می رود . مصرف مرتب عسل برای تقویت قوای جنسی و درمان ناتوانی هی آن بسیار موثر است ؛ که از عسل با روشهای مختلف و ترکیب با عصاره گیاهان موثر در درمان این ناتوانیها می توان نام بهره گرفت.
عسل و طول عمر:عشل عمر را طولانی کرده و به تقویت اعضاء و احشاء بدن می پردازد،خستگی را بر طرف می کند.در افزایش نیروی جوانی و قدرت بدنی دخالت مستقیم دارد عسل قادر است رادیکالهای آزاد را خنثی کند.رادیکالهای آزاد نتیجه و پس مانده فعالیت و کار سلولهای بدن است.آنها وقتی با سلولهای سالم روبرو می شوند آنها را به شدت آزار می دهند و مانع از فعالیت طبیعی و سال سلول می شوند.
ماسکهای زیبائی با عسل:عسل نقش مهمی در حفظ و تجدید جوانی بازی می کند.خانمها می توانند با تهیه ماسکهائی از عسل خالص یا اصل مخلوط با زرده تخم مرغ و خامه ترش به نسبت مساوی بر زیبائی و شادابی پوست خود بیافزایند.می توان با عسل انواع ماسکا ها را برای تبدیل پوستهای خشک به چرب و معمولی تهیه کرد که بسیار موثت.البته بایستی زیر نظر پزشک باشد.
عسل و بیماریها:
عسل و بیماری قلبی:عسل به دلیل داشتن گلوکز که سهل التجزیه و انرژی زاست،تاثیر مهمی روی عضلات قلب در انواع بیماری های قلبی دارد و از طرفی باعث تحریک و تقویت قلب ،گشاد شدن رگها می شود.همچنین عسل جریان خون را افزایش می دهد،فشار خون را تنظیم کرده و از سکته قلبی جلوگیری می نماید.عسل به کمک دیاستازهایش چربی های اطراف قلب را آب می کند .به همین دلیل مصرف آن به سالخوردگان و بیماران قلبی توصیه می شود.مصرف یک لیوان شربت عسل ولرم(عسل محلول در آّ بمیوه)قبل از خواب برای درمان بی خوابی بیماران قلبی بسیار مناسب است.
عسل و بیماری های دستگاه گوارش و روده:عسل در به کار انداختن دستگاه گوارش بسیار مفید است؛باعث کاهش اسیدهای اضافه معده می گردد.عسل به عنوان دارو برای درمان زخم معده و ورم معده و روده موثر است.به علت داشتن آهن و منگنز به هضم غذا کمک کرده و ترشح شیر معده را به خالت طبیعی بر میگرداند.
دردهای معده را از بین می برد،اسیدهای درون معده به ویژه اسید فرمیک با تخمیرو ترشی روده مبارزه کرده در درمان و عفونتهای روده بسیار موثر است برای بیماران گوارشی بهتر است،دو ساعت قبل از ناهار یا ناشتا و سه ساعت بعداز شام با مخلوط آب گرم مقداری عسل مصرف کنند.
عسل و ضعف اعصاب:مشاهدات بالینی ثابت کرده عسل برای اعصاب مفید می باشد.بی خوابی ،سر درد و ناتوانی را در این نوع بیماری ها کاهش داده و ناتوانی عصبی را از بین می برد و سیستم اعصاب مرکزی را تقویت می کند.
عسل و درمان بیماری های کبدی:کبد سموم باکتری ها رو خنثی می کند و گلیکوژن عامل اصلی مبارزه با سموم باکتری هاست؛باتوجه به اینکه مصرف عسل ذخیره گلیکوؤژون کبد را افزایش می دهد؛می توان به اهمین عسل در افزایش قدرت کبد در مبارزه با میکروبها پی برد.
عسل و کلیه:عسل ضد عفونی کننده مجاری ادرار است.اگر مخلط با آب مقطر تغذیه شود باعث زیاد شدن ادرار،رفع تشنگی و خرد شدن سنگ کلیه و مثانه میشود-مصرف سه بار در روز عسل با روغن زیتون و آب لیمو جهت سنگ کلیه مفید است.
عسل و خون:عسل تنش و کنش بسیار زنده و مثبتی روی میزان هموگلوبین خون دارد و باعث افزایش آن خواهد شد.
عسل و چشم:عسل عامل شفائ در سوختگی های مخصوص چشم،آماس و التهاب چشم و درمان شب کوری است.سل همچنین عامل شفا بیماری های نشای از کمبود ویتامین AوB است.
عسل و ریه:عسل در درمان ریه بسیار موثر است.شربت عسل را برای از یسن بردن سرفه و خط سینه مسلول و نافع است.
عسل و زخما:عسل دردرمان زخمها،سوختگی و دندان بسیار موثر است.عسل لثه ها را محکم و دندان را سفید می کند.اگر چای یا عسل نوشیده شود برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بسیار مفید و موثر است.عسل در افراد داری حساسیت های مختلف بسیار مفید است.
عسل و پوست:عسل اثر شفا بخشی بسیاری روی پوست داشته و به پوست نیرو می بخشد.از جمله اینکه پوست را نرم و سفت می کند.عسل خواص جذب سریعی دارد:به همین دلیل ترشحات پوستی را جذب و به بافتهای پوششی غذا می رساند.عسل ناهمواری های پوستی را صاف می کند و زخمهای وستی حتی عمیق را بسیار زود بهبود می بخشد.
عسل و کودکان:عسل یک غذای بسیار مفید برای کودکان است و در رشد آنها تاثیر به سزائی دارد بهتر است عسل به جای شکر در غذای کودکان استفاده شود مشروط بر ای آنکه میزان آن از 3 قاشق چای خوری در روز بیشتر نباشد.ضمنا مصرف عسل برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی شود بدلیل آنکه عسل ممکن است در ایجاد بیماری موتولسیم در کودکان زیک سال موثر باشد،ولی کودکان بالاتر از یک سال در مقابل این بیماری ایمن هستند.عسل در درمان بیماری های کودکان از قبیل کم خونی ،اسهال،شب ادراری برفک دهانو گلو درد مفید و موثر است.
خواص ضد باکتری و میکروبی عسل:
عسل حاوی مواد ضد میکروبی است و هیچ نوع میکروبی قادر به رشد در آن نیست و این عامل ضد ویروسی تشعشع اتمی ان است.به عبارتی دیگر عسل دارای تشعشع رادیواکتیو می باشد و چنانچه به نحو احسن نگهداری شد برای مدت طولانی سالم می ماند.
عسل آب درون باکتری ها را جذب می کند و سبب می شود که باکتری نتواند زندگی عادی خود را ادامه دهد و رشد و تکثیر یابد. عسل مانند بعضی از آنتی بیوتیکها دارای یک خاصیت باکتریو استاتیک است.
خواص ضد قارچ عسل:
عسل به علتداشتن خاصیت ضد قارچی هیچ گاه فاسد نیم شود و از پاکترین مواد غذائی است که همیشه می توان به سلامتی آن اطمینان داشت؛به دلیل داشتن اسید فرمیک ترش نشده کپک نمی زند و تغییر ماهیت نمی دهد.
خواص ضد عفونی:
عسل باعث ضد عفونی زخمها می شودو میکروب ها را می کشد و مانع عفونت مجدد ان می گردد. انسان می تواند از خاصیت ضد عفونی عسل برای زخمها مخصوصا زخم دهان و عفونتها استفاده نماید.